یکی از معیارهای ما برای خرید لباس ، جنس نخ بکار رفته در آن است . در این مقاله به توضیح معایب و محاسن نخ های بکار رفته در بافت لباس می پردازیم :

این محصول که به دلیل مبادلات وسیع تجاری اش «طلای سفید» لقب گرفته است از اهمیت اقتصادی فراوانی برخوردار است . این گیاه در تولید نخ و پارچه به کار برده می‌شود. برای این منظور، الیاف آن را به شکل گسترده و رشته‌رشته درآورده تا دراز و پیچیده در هم شوند. نخ پدید آمده سپس برای تولید پارچه به کار گرفته می‌شود. اگرچه این روش از دیرباز تاکنون مرسوم بوده است، این تنها اختراع دستگاه پنبه‌ریسی بود که هزینه تولید پارچه از این راه را پایین آورد و باعث بهره‌گیری گسترده از پنبه شد به گونه‌ای که امروزه پرکاربردترین الیاف به کار رفته در صنعت پوشاک است.

محاسن : پنبه دقیقا همان جنسی است که ما انتظارش را داریم . بادوام و نرم و راحت است .به خاطر منافذش به راحتی هوا در آن جریان دارد و کمتر در آن عرق می کنید. در زندگی روزمره به راحتی می توان از آن استفاده کرد . مراقبت از آن بسیار ساده می باشد و برای محیط زیست مناسب است .

معایب : لباس های پنبه ای به مرور زمان شل می شوند. همچنین آنها بعد از چند بار شستشو شکل و رنگ خود را  از دست می دهند

کیفیت الیاف به مرغوبیت زمین و شرایط جوّی بستگی دارد. ساختمان شیمیایی الیاف کتان مانند پنبه، سلولزی است ولی با وجود شباهت زیاد بین آنها، ساختمان ملکولی کتان از جهاتی از پنبه متفاوت است . الیاف کتان دارای مواد غیر سلولزی بیشتری نسبت به پنبه است .

کیفیت جنس نخ کتان به مرغوبیت زمین و شرایط جوّی بستگی دارد.

محاسن : شیک و سبک است و برای تابستان عالی می باشد . علاوه بر راحت بودن ، منفذ دار هم هست که به عبور و مرور هوا به داخل لباس کمک می کند و برای هر مکان و هر زمانی مناسب است . همچنین این جنس ظرافت خاصی دارد.

معایب : آیا تا به حال لباس جنس کتان پوشیده اید که زود چروک نشود ؟ این لباس ها زود چروک می شوند، بنابراین سریعتر آنها را آویزان کنید و از تا کردن آنها بپرهیزید .

پلی استرها بیشتر در ساختار الیاف مصنوعی بکار می‌روند . تولید انبوه این الیاف از سال ۱۹۴۵ آغاز شده است و امروزه این لیف با تولید جهانی ۲۱ میلیون تن در سال ۲۰۰۲ بیشترین سهم تولید را در بین الیاف به خود اختصاص داده است. جنس نخ پلی‌استر چروک و نمدی نمی‌شوند و همچنین جمع نمی‌شوند، به‌راحتی شستشو و به‌سرعت خشک می‌شوند.

راهنمای جنس نخ پولی استر

محاسن : خیلی بادوام است و می تواند بارها پوشیده شود ،بدون اینکه شکل و جنس خود را از دست دهد . به خاطر مصنوعی بودن مراقبت از آن راحت تر است و به راحتی چروک نمی شود.

معایب : مثل کتان و پنبه منفذ برای عبور هوا ندارد و می تواند خارش ایجاد کند . این جنس لباس قابل بازیافت نیست و این موضوع برای طرفداران محیط زیست مهم است .

ابریشم یک نخ طبیعی است که از پیلهٔ کرم ابریشم گرفته می‌شود. عمده تشکیل دهنده آن پروتئین است. از نخ ابریشم، پارچه‌های ابریشمی می‌بافند که یکی از بهترین و نرمترین پارچه‌های دنیا به شمار می‌روند. به دلیل خاصیت براقی نخ ابریشم، پارچه‌های بافته شده از ابریشم همانند منشورهایی هستند که اگر از جهات مختلف به آن‌ها نگاه کنید رنگهای متفاوتی از آن می‌بینید. ابریشم همانند پشم، قدرت زیادی در جذب آب دارد و می‌تواند تا ثلث وزن خود آب جذب کند. مقاومت ابریشم در برابر حرارت از الیاف پشم بیشتر بوده و در حرار ۱۴۰ درجه سانتی گراد تا مدت زیاد می‌تواند مقاومت کند؛ ولی در حرارت ۱۷۵ درجه سانتی گراد به سرعت متلاشی شده و بویی نظیر بوب مو، شاخ و سایر پروتئین‌های سوخته را از خود متصاعد می‌کند. اثر اکسیژن موجود در هوا بر ابریشم بسیار زیاد است و نور خورشید این اثر را افزایش داده، موجب تسریع در فساد ابریشم می‌شود.

ابریشم در مقابل مواد اکسید کننده حساس است، از این رو در موقع عمل با سفید کننده‌ها و به ویژه آب اکسیژنه باید دقت کافی شود. اسیدهای غلیظ باعث متلاشی شدن ابریشم می‌شود ولی اسیدهای رقیق در شرایط معمولی اثری بر روی ابریشم نمی‌گذارد. فقط به سرعت جذب ابریشم می‌شوند که زدودن آنها به سادگی انجام پذیر نیست.

جنس نخ ابریشم از الیاف طبیعی است

آسیب‌پذیری ابریشم در برابر قلیایی‌ها به مراتب کمتر از آسیب‌پذیری پشم می‌باشد و اثری که قلیایی‌های ضعف نظیر صابون، براکس و آمونیاک بر روی ابریشم باقی می‌گذارند، بسیار ناچیز و تقریباً غیر محسوس است و قلیایی‌های با غلظت بیشتر مانند محلول رقیق هیدروکسید سدیم یا سود سوزآور باعث کاهش استحکام و شفافیت رنگ ابریشم می‌شود و محلول غلیظ سود سوزآور قادر به حل ابریشم در خود می‌باشد. در شرایط معمولی، ابریشم در برابر حلال‌های آبی مقاوم و آسیب‌پذیری آن ناچیز است.

محاسن : ابریشم لوکس و نرم است . نور را منعکس می کند و برق خاصی دارد .

معایب : قطعا گیاهی نیست و بسیار بحث برانگیز است .ابریشم هم گران است و مراقبت از آن واقعا سخت است و هم برای ساختنش باید از به وجود آمدن پروانه ها جلوگیری کرد ، که بسیار دردناک است و خیلی افراد به این دلیل با ابریشم مخالف هستند .

نایلون گونه‌ای از گرمانرم است که از مواد نرم ساخته شده‌است. نخستین کاربری‌های تجاری از نایلون در ساختن برس مسواک (۱۹۳۸) و جوراب زنانه (۱۹۴۰) بود . نایلون نخستین پلیمر ترکیبی موفق در بازرگانی است. هدف از ساخت نایلون آن بود که چون در دوران جنگ جهانی دوم، ابریشم کمیاب شده بود، نایلون جایگزین ترکیبی ابریشم شود و بتوان چیزهایی را که با ابریشم ساخته می‌شد با این ماده ساخت؛ این ماده در آن دوران در ساخت برخی وسایل نظامی چون چتر نجات، جلقه توپ‌خانه ضدهوایی و تایرهای بسیاری از انواع خودروهای نظامی بکار رفت.

نخل نایلون یک نوع الیاف مصنوعی است

محاسن : نایلون قوی ، ارزان و متنوع است . برای افرادی که ضد جنس ابریشم هستند، ( به خاطر بحث های موجود در مورد ابریشم ) جنس بسیار مناسبی است .

معایب : شستن و اتوی زیاد آنها را دانه دانه می کند و در دمای بالا ذوب می شوند .

پشم الیافی حیوانی است که از بدن گوسفند به دست می‌آید . پشم یکی از مهم‌ترین مواد اولیه در صنایع نساجی بوده و از دیرباز بشر توانسته از این الیاف در تهیه پوشاک استفاده نماید. بررسی بقایای تاریخی نشان می‌دهد که بابلیان در ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در تهیه پارچه از الیاف پشم بهره برده‌اند و با کاربرد پشم در نساجی آشنا شده‌اند. در حال حاضر نیز هیچ یک از الیاف مصنوعی از نظر کیفی نمی‌توانند در بافت پارچه، قالی و گلیم با پشم رقابت نمایند.

پشم بسیار سبک، گرم و از نوع الیاف طبیعی است.

محاسن :

• الیاف پشم به دلیل ساختمان شیمیائی و فیزیکی بخصوص، اثر تغییرات جوی بر روی بدن کم می‌کند به این ترتیب که با جذب عرق بدن حالت تعادل در بدن بوجود می‌آورد.
• پشم معمولاً حدود ۶۰ درصد بیشتر از الیاف دیگر هوای متراکم را در خود حفظ می‌کند و این عمل باعث می‌شود مقاومت بدن در مقابل تغییرات جوی بیشتر شود.
• چون تارهای پشم از تارهای هم قطر و هم حجم خودش وزن کمتری دارد در نتیجه پوشاکی که از آن درست می‌شود بسیار سبک است.
• قدرت مقاومت الیاف پشم در برابر عوامل خارجی خیلی زیاد است و در مقایسه با الیاف گیاهی مقاوم تر است.
• رنگ‌پذیری الیاف پشم که یکی از عوامل مهم در نساجی است، بسیار خوب است.
• مقاومت در برابر صدا، که این مورد در کف پوش پشمی دارای اهمیت فراوان است.
• پشم غیر قابل اشتعال است مگر اینکه مستقیماً در معرض آتش قرار بگیرد.
• پشم اشعة ماوراء بنفش را از خود عبور نمی‌دهد و برای سلامتی بسیار مفید است.
• به راحتی نمدی یا بافته می‌شود.
• پشم بسیار قابل ارتجاع است می‌تواند ۳۰٪ از حد نرمال درازتر بشود و هنوز شکل ظاهری خود را حفظ نماید.

معایب : گاهی وقت ها ممکن است خارش ایجاد کند و بعضی به خاطر مشتق شدن از حیوانات با آن مخالفند. اگر در دمای بالا شسته شوند کوچک می شوند.( به اصطلاح آب می رود )

نوعی الیاف مصنوع است که از فیبر سلولزی بازسازی‌شده ساخته می‌شود. ابریشم مصنوعی می‌تواند گونه‌ای ساخته شود که شکل و حس انواع مختلف الیاف طبیعی از جمله ابریشم، پشم، پنبه، و پارچه کتانی را تقلید کند.

ابریشم مصنوعی را به‌عنوان ابریشم بامبو هم می‌شناسند. ابریشم مصنوعی برای اولین بار در سال ۱۸۹۱ از فیبر سلولز توسعه یافته تحت عنوان Art Silk یا ویسکوز به بازار عرضه شد. در سال ۱۹۲۴ نام فیبر به‌طور رسمی در ایالات متحده به ریون تغییر یافت، اگرچه مدتی نام ویسکوز در اروپا ادامه داشت و استفاده می‌شد، اما در صنعت این مواد را به عنوان ریون ویسکوز می‌شناسند.

محاسن : نرم و صاف و راحت است . طراحی ، روی آن راحت است و رنگ را خیلی خوب روی خود نگه می دارد.

معایب : ریون سریع تر از پنبه خراب می شود و عمر زیادی ندارد و تولید محصولات ریون ضایعات زیادی دارد.

اکریلیکها الیاف مصنوعی هستند که از پلیمری به نام پلی اکریلو نیتریل با میانگین مولکولی در حدود ۱۹۰۰ مونومر واحد ساخته شده است . الیاف اکریلیک سبک،گرم و حالتی شبیه به پشم دارند . همچنین زمانی که اکریلیک بر روی پایه اصلی و کوتاه دستگاه ریسیده شود می تواند خاصیتی شبیه پنبه داشته باشد .

برخی از اکریلیک ها به صورت رنگی یا رنگدانه تولید می شود و برخی به صورت اکرو (زرد اهویی یا کتان شسته نشده) در غیر اینصورت به ” صورت طبیعی” یا ” سفید خام “ یا “رنگ نشده” تولید می شوند . اکریلیک به خوبی رنگ پذیر است ، قابلیت شست و شو دارد و به طور کلی خاصیت ضد حساسیت دارد . کاربرد نهایی ان در صنعت نساجی جوراب ، دستکش ، روسری ، بافت، پلیور، ژاکت ، پارچه تزئینی منزل و سایبان (چادر) می باشد . اکریلیک نسبت به بید ، روغن ، چربی ، مواد شیمیایی و نور خوشید مقاوم است.

از خصوصیات نخ اکرلیک می توان به چند نکته اشاره کرد :

• نخ اکریلیک دارای عمر طولانی‌ و با دوام‌ است.‏
• نخ اکریلیک به لحاظ ثبات نوری ، شستشو و سایش بسیار مقاوم است
• نخ اکریلیک از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار است.
• پفکی شدن نخ و بالک بیشتر و در نتیجه کاهش میزان نخ مصرفی و پوشش بهتر فرش
• کاهش‏ پرز نخ‏
• تثبیت حرارتی و تثبیت تاب
• زیر دست نرم تر
• پارگی کمتر نخ در بافندگی
• نخ تار یا بوم فرش از جنس صد در صد پنبه می‌باشد.
• نخ پود از جنس صد در صد کنف یا جوت باشد.
• نخ ریشه از جنس صد در صد پنبه است.

منبع : https://www.britannica.com/